Doanh nghiệp ô tô kiến nghị Chính phủ sửa đổi Nghị định 116

Kiến nghị sửa đổi Nghị định 116

Trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam VBF 2018 được tổ chức vào ngày 4/12 vừa qua, ông Toru Kinoshita,Trưởng Nhóm Công tác Ô tô/Xe máy kiêm Tổng Giám đốc Toyota Việt Nam, cho rằng các quy định cùng chính sách hiện nay không hoàn toàn thúc đẩy được công nghiệp hỗ trợ. Nguyên nhân là do quy mô còn nhỏ và thuế nhập khẩu xe CBU từ khối ASEAN hạ xuống 0% từ năm 2018 khiến cho ô tô nhập khẩu dù bị hạn chế bởi Nghị định 116 trong nửa đầu năm 2018 nhưng vẫn dần thông quan thành công, đánh chiếm thị phần của xe lắp ráp trong nước.

Không những vậy, trong VBF 2018 lần này, nhóm công tác Ô tô/Xe máy cũng chỉ ra vấn đề còn tồn đọng xung quanh Nghị định 116 đối với xe lắp ráp trong nước. Cụ thể, nhìn lại hành trình năm 2018, ta có thể thấy dù Nghị định 116 có phần nào làm chậm bước tiến của ô tô nhập khẩu 0% nhưng lại không thể nâng cao năng lực cạnh tranh của xe lắp ráp CKD trong dài hạn. Nguyên nhân đến từ việc ngành công nghiệp hỗ trợ chưa thực sự nổi bật làm đòn gánh cho xe lắp ráp trong nước thăng hoa.

Nhóm công tác Ô tô/Xe máy cũng nhấn mạnh, mặc dù Chính phủ đã ban hành một số quyết định hoặc Nghị định để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, tuy nhiên thực tế không có quá nhiều nhà cung cấp nằm trong diện được hưởng chính sách. Bên cạnh đó, thủ tục đăng ký, kiểm tra chất lượng xe còn rườm rà, phức tạp.

Do vậy, trong buổi họp mặt thường niên VBF 2018, nhóm công tác Ô tô/ Xe máy tiếp tục kiến nghị Chính phủ tạo điều kiện ưu đãi đầu tư cho các nhà sản xuất và nhà cung cấp để trang bị máy móc hiện đại, hướng tới mục tiêu nội địa hóa linh kiện từ đó tăng được quy mô sản lượng và thúc đẩy được sự phát triển của xe CKD lắp ráp trong nước đang dần yếu thế trước những đối thủ ngoại quốc.

Nhìn vào điều 2, khoản 1 của Nghị định 116: “Nghị định này áp dụng với DN sản xuất, lắp ráp, NK và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô tại Việt Nam và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan”, nhóm công tác chỉ ra bất lợi đối với những doanh nghiệp nhập khẩu phụ tùng thay thế bởi đây là đối tượng liệt vào dạng áp dụng đối với dự thảo Thông tư của Bộ Giao thông vận tải. Trong khi đó, những doanh nghiệp này lại không thuộc đối tượng quản lý của Nghị định 116.

Chính vì vậy, nhóm công tác đề nghị sửa đổi Điều 2 của Dự thảo Thông tư theo hướng: “Thông tư này áp dụng với các DN sản xuất, lắp ráp ô tô, các DN sản xuất hoặc NK linh kiện cho mục đích sản xuất, lắp ráp ô tô và các tổ chức, cơ quan liên quan đến việc quản lý, kiểm tra, thử nghiệm ô tô và linh kiện ô tô cho mục đích sản xuất, lắp ráp”.

Tiếp đến, về việc đánh giá điều kiện đảm bảo chất lượng sản phẩm (COP), nhóm công tác đề xuất chấp nhận chứng chỉ hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 hoặc kết quả đánh giá COP được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cho các nhà máy sản xuất linh kiện ở nước ngoài.

Trước đó, theo Dự thảo Thông tư của Bộ Giao thông Vận tải, doanh nghiệp bắt buộc phải mời cơ quan Đăng kiểm Việt Nam đi tới nhà máy sản xuất linh kiện ở nước ngoài để đánh giá điều kiện đảm bảo chất lượng. Trong khi đó, các nhà máy này để được phép hoạt động đã phải trải qua các quá trình đánh giá chất lượng của cơ quan nước ngoài.

Do đó, để cắt bớt các thủ tục không cần thiết nhằm tránh lãng phí thời gian và tiền bạc, nhóm công tác đề nghị Bộ GTVT sửa đổi nội dung dự thảo Thông tư theo hướng Cơ quan Đăng kiểm Việt Nam chấp nhận chứng chỉ hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 hoặc kết quả đánh giá COP được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền nước ngoài.

Đồng thời, nhóm công tác cũng đề xuất sửa đổi Điều 21, khoản 1 (điều khoản chuyển tiếp) theo hướng: “Giấy chứng nhận đã được cấp trước ngày Thông tư này có hiệu lực vẫn có giá trị sử dụng để sản xuất lắp ráp trong vòng 12 tháng kể từ ngày 17/4/2019” do các yêu cầu của Nghị định 116 hiện tại đối với các doanh nghiệp này được áp dụng từ ngày 17/4/2019 trong khi đó giấy chứng nhận được cấp trước thời điểm này vẫn có giá trị 1 năm kể từ ngày cấp. Đối với nhóm linh kiện nhập khẩu, nhóm công tác cũng đề nghị áp dụng theo hình thức này.

Đề nghị sửa đổi nội dung Thông tư 41

Theo Thông tư 41/2018/TT-BGTVT, các sản phẩm trong danh mục sản phẩm hàng hóa có khả năng gây mất an toàn thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Giao thông Vận tải phải được chứng nhận hoặc công bố phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng sau khi thông quan và trước khi đưa ra thị trường và Thông tư này chính thức có hiệu lực ngày 15/9/2018.

Thế nhưng, nhóm công tác cho rằng, số lượng mã linh kiện cho đèn chiếu sáng phía trước rất lớn, chỉ xét riêng một công ty thành viên VAMA đã lên tới con số 1951 mã. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng khách hàng phải chờ đời trong thời gian dài trước khi xe được sửa chữa bởi số lượng mã linh kiện lớn kéo theo thời gian thời gian thực hiện quy trình chứng nhận, công bố hợp chuẩn, hợp quy. Thêm vào đó, Cục Đăng kiểm sẽ cần phải thực hiện nhiều bài thử nghiệm đối với số linh kiện này từ đó gây lãng phí cho doanh nghiệp khiến cho giá sản phẩm bị đội lên cao gây bất lợi cho khách hàng.

Chính vì vậy, nhóm công tác kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải sửa đổi nội dung Thông tư 41 về đối tượng áp dụng như sau: Thông tư này không áp dụng cho các linh phụ kiện được sử dụng với mục đích sửa chữa, thay thế; Trong trường hợp vẫn áp dụng thì đề nghị áp dụng Thông tư đối với các linh phụ kiện được sản xuất sau ngày ban hành thông tư này.

Phản hồi của Bộ Giao thông Vận tải

Trước những ý kiến của nhóm công tác Ô tô/Xe máy, ông Nguyễn Văn Công, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, cho biết Bộ đã họp mặt cùng các bên liên quan và phía bên Thường trực Chính phủ và đưa ra nhận định rằng Nghị định 116 không phát sinh bất cứ một vướng mắc nào cả do các yêu cầu cùng lý do áp dụng đã được nêu rất rõ ràng. Cho đến ngày 12/6/2018, đã có 200 bộ hồ sơ nhập khẩu cho 103 kiểu loại ô tô và 7226 xe ô tô đã được cấp Giấy chứng nhận ra thị trường tiêu thụ.